Khát khao thoát nghèo, anh Tuyến từ miền Trung vào Sài Gòn làm đủ nghề kiếm sống, từ tiếp thị cà phê, dầu gội, bán bột giặt và chạy xe ôm.
Dưới đây là bài học kinh doanh mà anh Nguyễn Trương Tuyến ở TP HCM chia sẻ với độc giả VnExpress.
Tôi sinh ra ở mảnh đất miền Trung quanh năm lũ lụt, mẹ mắc bệnh hiểm nghèo không qua khỏi vì không có tiền chữa bệnh. Hoàn cảnh đã thôi thúc tôi nuôi ý chí phải vào Sài Gòn bằng được để thay đổi cuộc sống nghèo khó.
Hãy gửi câu hỏi cần tư vấn hoặc chia sẻ kinh nghiệm đầu tư, làm giàu của bạn về kinhdoanh@vnexpress.net
Để có tiền theo học Đại học Kinh tế TP HCM và lo cho cha ở quê, tôi làm đủ mọi nghề kiếm sống từ tiếp thị cà phê, tiếp thị dầu gội, bán bột giặt cho tới đi dạy kèm… Dành dụm dần dần tôi mua được chiếc xe máy, rồi tranh thủ làm luôn cả nghề xe ôm. Nhiều khách hàng tin tưởng giao cho tôi phụ trách việc đưa đón cố định hằng ngày cho cả gia đình.
Hết năm nhất đại học, thấy các công việc làm thêm ít cơ hội tiếp thu kinh nghiệm, tôi tìm cách xin vào công sở làm việc không công. Bằng mọi nỗ lực, chỉ trong thời gian rất ngắn tôi được chủ doanh nghiệp tin cậy giao giữ tiền, lo sổ sách chứng từ… Chính những cố gắng đó giúp tôi trước khi ra trường đã làm việc qua hơn 9 công ty thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như: du học, bất động sản, quảng cáo, sự kiên, nghiên cứu thị trường…
Một kỷ niệm mà tôi nhớ mãi là vào dịp Trung thu năm 2005. Lúc đó thấy mọi người thi nhau mở sạp bán bánh, tôi cũng đi nghiên cứu và tìm hiểu. Tôi đến tận nhà sản xuất để xin làm nhân viên kinh doanh bỏ mối cho các cửa hàng. Sang đến vụ Trung thu thứ hai, thấy tôi bán hàng hiệu quả, bà chủ cơ sở sản xuất ở Sài Gòn đã cân nhắc cho tôi làm trưởng phòng kinh doanh rồi sau này là giám đốc kinh doanh… Công việc ấy tôi vẫn giữ cho tới tận bây giờ và mỗi năm đóng góp doanh thu vài tỷ đồng cho công ty.
Song song với công việc thời vụ, tôi còn xin vào làm nhân viên bán hàng cho doanh nghiệp chuyên về thiết bị công nghiệp với mức lương khởi điểm là 5 triệu đồng. Lương không cao nhưng tôi xác định đây là công việc giúp tôi có nhiều kinh nghiệm, được đào tạo bài bản nên lao vào làm không kể ngày đêm. Tôi luôn đi sớm hơn những nhân viên khác, và lúc nào cũng là người khóa cửa cuối cùng của công ty. Về tới nhà lại mày mò ứng dụng internet vào việc kinh doanh nên nhiều hôm 1-2h sáng mới đi ngủ.
Với mức lương 5 triệu đồng tôi chi 3 triệu cho việc học nâng cao và sinh hoạt, còn 2 triệu thì tiết kiệm. Tôi luôn nỗ lực và đưa ra nhiều kế hoạch đột phá cho công ty, nhưng khi trình lên giám đốc lại không được chấp thuận. Từ đó tôi nghĩ mình phải tìm một chân trời riêng để thỏa sức vùng vẫy. Do đó, sau 2 năm làm việc, tích lũy được một ít tiền tôi bắt đầu khởi nghiệp với việc kinh doanh máy công nghiệp bằng việc hợp tác cùng 3 người bạn mở công ty có số vốn ban đầu là 100 triệu đồng.
Không có tiền thuê mặt bằng lớn, tôi chọn cho mình phương án thuê văn phòng ảo làm chỗ giao dịch, còn chỗ ngồi làm việc thì nằm trong hẻm. Nhưng những lúc có hợp đồng lớn, khách hàng khó tính cẩn thận đề nghị thẩm tra công ty và đảm bảo hàng hóa có sẵn. Lúc ấy chúng tôi làm gì có vốn mà nhập hàng về, với lại nếu để khách hàng đến công ty, chắc họ cũng... bỏ đi luôn. Cho nên, bằng uy tín sau nhiều lần lấy hàng và thanh toán đúng hạn, tôi đã thuyết phục được nhà cung cấp cho mượn hàng về và điều đó đã mở ra hàng loạt những khách hàng lớn khác.
Thế nhưng, khó khăn cũ vừa qua thì khó khăn mới lại ập đến. Có những thời điểm công ty thiếu vốn không có tiền để hoạt động, khách mua hàng không trả nợ, tưởng chừng như phá sản, tôi phải loay hoay vận động anh em huy động mọi nguồn lực để vượt qua khó khăn. Công ty tiếp tục đầu tư vào bán hàng với giá rẻ hơn nhưng bắt buộc phải thu tiền trước. Chính sự thay đổi trong chiến lược kèm theo động viên kịp thời đội ngũ nhân viên, tôi và hai người bạn của của mình đã vượt qua khó khăn và tiến về phía trước. Tới nay mỗi năm doanh thu công ty đạt khoảng 15 tỷ đồng.
Năm 2014, tình cờ tôi đọc được bài báo trên VnExpress.net và cuốn hút về câu chuyện của một giám đốc viễn thông ở TP HCM kinh doanh hệ thống rửa xe tự động nên nảy ra ý tưởng kinh doanh dịch vụ này. Sau khi tìm hiểu kỹ càng, tôi chọn người đầu tiên đã chế tạo ra hệ thống rửa xe dây chuyền ở Hà Nội và quyết định ký hợp đồng đặt hàng 10 máy, khiến người sáng chế vô cùng ngạc nhiên.
Chỉ trong thời gian ngắn, ngoài điểm rửa xe đầu tiên mở ở TP HCM, tôi đã triển khai lắp đặt được vài hệ thống cho khách hàng. Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh không phải lúc nào cũng “thuận buồm xuôi gió”. Dịch vụ của tôi gặp vấn đề do chất lượng dây chuyền mà đối tác cung cấp không được như cam kết khiến khách phản hồi không tốt. Có thời điểm tôi muốn bỏ ngang, nhưng quyết tâm theo đuổi đến cùng đã thúc giục tôi tìm kiếm giải pháp. Tôi quyết định hợp tác với một kỹ sư giỏi về kiến trúc và rất đam mê cơ khí để tạo ra dòng sản phẩm mới. Từ đó đến nay, tôi đã lắp đặt được khoảng trên 20 hệ thống rửa xe tự động cho đối tác với trị giá 200 triệu đồng mỗi điểm. Với lượng khách ngày càng tăng, trung bình một tuần tôi nhận triển khai thêm được một điểm mới.
Từ kinh nghiệm của mình tôi muốn nhắn nhủ với những ai muốn khởi nghiệp rằng, hãy cứ lao vào làm những thứ mình đam mê, cơ hội luôn ẩn sau những thử thách, chỉ khi nào bạn vượt qua được nó thì bạn mới thành công.
Thứ hai là làm việc gì cũng phải từ tâm và làm tốt nhất với khả năng của mình. Đặc biệt, trong kinh doanh, hãy tập trung nhiều vào bán hàng và marketing, nếu làm 2 việc này giỏi thì sản phẩm của bạn dễ dàng được người tiêu dùng biết đến và lựa chọn.
Về đầu tư, không phải cứ có vốn lớn mới làm, mà bạn có thể xây dựng mô hình theo nhiều cách, tùy thuộc vào tài chính và khả năng của bạn. Một khi đã làm ăn uy tín, đối tác của bạn có thể sẽ sẵn sàng hỗ trợ bạn về mặt tài chính khi cần.
Ngoài ra, người kinh doanh cần phải có kế hoạch chi tiêu và tiết kiệm hợp lý, có như thế thì bạn mới có lãi dù cho sản phẩm phải bán với giá thấp nhất.
Nguyễn Trương Tuyến